این طرف دنیا درس خوانده های انگلیس و آمریکا در دانشگاه ها تفکیک جنسیتی می کنند و منشورهای پوشش برای دانشجویان نصب می کنند؛ آن طرف دنیا دانشجوهای مسلمان باید برای دانشگاه رفتن با حجاب و روزه گرفتن کلی تلاش کنند و با لابی های قدرتمند مذاکره کنند اما در بسیاری از دانشگاه های دنیا خبری از سختگیری های عجیب و غریب در قبال مسلمان ها نیست و آنها فعالیت های خودشان را در قالب تشکل ها انجام می دهند.
در روزهایی که گروه هایی مثل داعش اسلام را با چهره ای منفی سر زبان ها می اندازند، در دانشگاه های دنیا اتحادیه های دانشجویان مسلمان مشغول فعالیت اند و سعی دارند چهره صلح طلبی از دینشان تصویر کنند. البته آنها کارهای دیگری هم دارند. بعضی از آنها برای دست پیدا کردن به بعضی از حقوق و امکانات برای مسلمانان در دانشگاه ها تلاش می کنند و در برابر اقدامات تبعیض آمیز می ایستند.
اغلب این انجمن ها برنامه های نماز جمعه شهر را به دانشجویان مسلمان معرفی می کنند و برنامه های ورزش و سفر گروهی برای آنها دارند. بعضی از آنها امکان فعالیت های خیریه را فراهم می کند و اغلبشان جذب کردن دانشجویان غیرمسلمان برای آشنایی با فرهنگ مسلمانان را در برنامه هایشان دارند.
هفته اسلام برای غیرمسلمانان
آمریکا یکی از کشورهایی است که انجمن های دانشجویان مسلمان در آن فعال است. در دانشگاه ییل اتحادیه این دانشجویان به غیرمسلمان ها هم اجازه می دهد برای تحقیق درباره اسلام در فعالیت ها و برنامه های آن شرکت کنند. آنها در ماه مارس «هفته اسلام» را برای معرفی دین شان برگزار کردند و از همه دعوت کرده بودند برای رویدادهای جالب و غذاهای خوشمزه در آن شرکت کنند. در برنامه های آنها به جز معرفی اسلام و زندگی مسلمانان، مبارزه با نژادپرستی و نفرت افکنی هم جای دارد. برنامه ای برای بحث و گفتگو درباره اتفاقاتی که در کشورهای مسلمان نشین می افتد و پخش فیلم مستند درباره مساجد آمریکا هم از برنامه های اخیر آنها بوده.

افطار دور همی در پرینستون
در دانشگاه پرینستون انجمن دانشجویان مسلمان می گوید مهم نیست از کجای دنیا آمده اید. این انجمن از 1995 فعالیت می کند و قرار نیست سیاسی باشد. تنها هدفش این است که دانشجویان مسلمان پرینستون را دور هم جمع کند، سفر ببرد و در گفتگوهای هفتگی شرکت بدهد. این انجمن دنبال همزیستی ادیان و فهم متقابل با دیگران است. آنها در ماه رمضان هم دورهمی افطار می کردند و ورود بقیه دانشجویان به جمع شان آزاد بود.
انجمن دانشجویان مسلمان در دانشگاه کویینزلند استرالیا هم در ماه رمضان برای برنامه افطاری بزرگشان کلی تبلیغات راه انداختند و دانشجویان غیرمسلمان را دعوت کردند تا برای آشنایی با فرهنگ شان در افطار شرکت کنند. آنها هم مثل بسیاری از دیگر از این انجمن ها، کلاس های قرآن و تجوید برگزار می کنند تا دانشجوهای عضو آن، درست خواندن قرآن را با هم تمرین کنند.

منوی حلال در کافه دانشگاه
انجمن دانشجویان مسلمان در دانشگاه ام آی تی 100 عضو دارد و دبیرانشان با انتخابات تعیین می شوند. آنها علاوه بر اینکه برای اعضای شان نمازخانه درست کرده اند، برنامه هایی برای سرو غذای حلال دارند که در آن هر کس جایی زندگی می کند که می تواند دیگران را دعوت کند، داوطلبانه این کار را می کند.
آنها یک کافه و دو رستوران اطراف دانشگاه را معرفی کرده اند که غذاهای منوی آن حلال است. بخشی از سایت این انجمن به دانشجویان مسلمان برای ساکن شدن در خوابگاه مناسب کمک می کند. این سایت تنها خوابگاه تمام دخترانه ام آی تی را به دختران مسلمان معرفی می کند.
اعضای انجمن فهرستی هم از دانشجویان مسلمانی که تازه از راه می رسند تهیه می کنند تا اگر لازم شد، دانشجویان جدید همدیگر را پیدا کنند و هم اتاق شوند اما برای پسران هیچ خوابگاهی در این دانشگاه کاملا پسرانه نیست، برای همین آنها می توانند با انجمن تماس بگیرند و بخواهند یک هم اتاقی مسلمان به آنها معرفی کند تا لااقل در اتاقشان راحت باشند.
فضاهای دخترانه در دانشگاه های دیگر هم بین مسلمانان طرفدار دارد. دانشگاه هاروارد در سال 2008 به دنبال درخواست دانشجویان مسلمان، برای دختران ساعت های اختصاصی در باشگاه ورزشی ایجاد کرد تا آنها بدون حضور پسران هم ساعاتی برای ورزش داشته باشند.
رستورانی برای مسلمانان و یهودی ها
در دانشگاه کالیفرنیا دانشجویان مسلمان و یهودی دور هم جمع شده اند تا به فکر یک محل مناسب غذاخوری حوالی دانشگاه باشند؛ جایی که هم مسلمانان غذای حلال پیدا کنند و هم یهودی ها غذای مجاز خودشان را. سامی مهتر یکی از مسلمانان در این گروه گفته این همفکری ها برای مشکل غذا باعث شده به یهودی ها نزدیکتر شویم. مسلمانان و یهودی ها هر دو از خوردن گوشت خوک خودداری می کنند و ذبح حیوانات را شبیه به هم انجام می دهند اما بعضی تفاوت ها باعث شده آنها دو آشپزخانه جداگانه برای غذاخوری مشترکشان در نظر بگیرند.

نماز در کتابخانه دانشگاه
در دانشگاه شارلوت در کارولینای شمالی دانشجویان مسلمان یکی از 30 انجمن مذهبی دانشگاه را دارند. آنها درخواست کرده اند جایی برای نماز خواندن دانشجویان طراحی شود و گفته اند این کار زندگی دانشگاهی شان را بهتر از قبل می کند.
یکی از دختران مسلمان در این دانشگاه می گوید بین قفسه های کتابخانه جانماز پهن می کند و نماز می خواند. کیونا شیارز می گوید: «قفسه ها تنهایی و امنیت به من می دهند و باعث می شوند حواسم پرت نشود و حواس دیگران را هم کمتر به خودم جلب کنم.»
با وجود درخواست ها، مسئولان دانشگاه گفته اند جایی برای اختصاص دادن به نماز ندارند. با اینحال دانشجویان می توانند بعضی کلاس ها را برای این کار رزو کنند. در کانادا هم انجمن دانشجویان مسلمان دانشگاه تورنتو برای اختصاص پیدا کردن مکان های نماز خواندن و برپایی نماز جمعه تلاش کرده اند و جاهایی گرفته اند. حمایت از یتیمان، انتشار مجله اسلامی، کمک علمی به دانشجویان، برگزاری کارگاه و سمینار هم از وظایف این انجمن است.

کمیته خواهران در دانشگاه مریلند
انجمن دانشجویان مسلمان در دانشگاه مریلند خیلی فعال تر است. اعضای آن محدود به دانشجویان فعلی دانشگاه نیست، بلکه فارغ التحصیل ها هم به اعضای جدید انجمن سر می زنند و با آنها جلسات گفتگو دارند و غیر از مسائل دینی در مورد حرفه و کار هم با هم گفتگو می کنند.
آنها هر هفته در گوشه ای از دانشگاه قرار دارند تا غذاهای اضافی را که ممکن است دور ریخته شود برای فقیران جمع کنند. انجمن آنها کمیته های مختلفی دارد. کمیته تحصیل درباره مسائل دانشگاهی کار می کند، کمیته ورزش برای دانشجوهای مسلمان برنامه های ورزشی تنظیم می کند، کمیته تبلیغات برای برنامه های انجمن تبلیغ می کند و کمیته خواهران، برنامه های مخصوص دختران را تنظیم می کند. آنها گوشه ای از دانشگاه یک نمازخانه دارند که کتابخانه کوچکی از کتاب های اسلامی هم در آن درست کرده اند.

نقاط بدون الکل برای یک پنجم دانشجویان
جمعیت مسلمانان در بعضی از دانشگاه ها باعث شده مسئولان به فکر تامین بعضی از نیازهای آنها به طور جداگانه بیفتند. دانشگاه متروپولیتن لندن به تازگی به خاطر درخواست های دانشجویان مسلمان، مناطق بدون الکل در این دانشگاه ایجاد کرد و چون دانشجویان مسلمان، مشروبات الکلی را نامشروع و غیراخلاقی می دانستند، فروش الکل در بعضی از واحدهای دانشگاه ممنوع شد.
یکی از مسئولان دانشگاه گفته بود حدود یک پنجم دانشجویان این دانشگاه از خانواده های مسلمان و به ویژه دختران جوان هستند که فرهنگ نوشیدن مشروبات الکلی به تجربه دانشجویی آنها آسیب می زند. آنها نباید احساس کنند دانشگاه یک جو الکلی دارد، بلکه محیط این دانشگاه آموزشی است. ما به دنبال تحمیل فرهنگ خود به آنها نیستیم و باید به خواسته های آنها احترام بگذاریم.
او گفته برخلاف تصورات عوام، دانشجویان نسل جدید برخلاف دانشجویان نسل گذشته بسیار مذهبی تر هستند. البته این تصمیم فقط برای مسلمان ها خوشایند نبود، بعضی از فعالان ضد مشروباتی الکلی و همینطور کلیسای متودیست هم از این کار استقبال کردند.

یا روزه داری یا دانشگاه
ماه رمضان امسال برای دانشجویان مسلمان در چین پر از استرس اخراج به خاطر روزه داری بود. دانشگاه های چینی مسلمانان را وادار می کردند وسط روز غذا بخورند و روزه شان را بشکنند. همان روزها سه دانشجوی مسلمان در چین با شبکه بی بی سی مصاحبه کردند و گفتند با مقاومت شان ریسک اخراج شدن از دانشگاه ها را پذیرفته اند.
چین بعضی از حوادث رخ داده در این کشور را به گروه های جهادی نسبت داده و از آن به بعد دولتش تصمیم گرفته پیروان همه مذاهب را وادار کند خودشان را با حکومت کمونیستی چین تطبیق بدهند. پلیس چین محدودیت شدیدی برای گردهمایی های مذهبی ایجاد کرده و بخش بزرگی از یک شهر را که برای بسیاری از مسلمانان چینی یک نماد فرهنگی بوده، تخریب کرده. این رفتارها در ماه رمضان تا روزه داری دانشجویان هم ادامه پیدا کرد.
وام اختصاصی بدون بهره
در انگلیس دانشجویان مسلمان از گرفتن وام ها به دلیل داشتن سود خودداری می کردند اما از ماه آوریل وزیر علوم آنها را با یک قانون تازه خوشحال کرد تا کسانی که اعتقاداتشان اجازه نمی دهد از وام با بهره استفاده کنند، از قانون جدید استفاده کنند و وام های بدون بهره بگیرند. دولت گفته این کار را برای رشد اقتصادی بلندمدت در کشور انجام داده.

قتل دختر محجبه
در انگلیس هم همه چیز بر وفق مراد دانشجویان مسلمان نبوده. با اینکه آنها از 1963 اتحادیه انجمن های دانشجویان مسلمان را تاسیس کردند و هنوز هم در برنامه های آن دور هم جمع می شوند، حوادث ناخوشایندی هم برایشان اتفاق افتاده.
در سایت آنها خبری منتشر شده که تقریبا یک ماه پیش یک دانشجوی مسلمان عربستانی مورد حمله قرار گرفته و کشته شده. پلیس گفته ممکن است حجاب او باعث این حمله شده باشد. کشته شدن دانشجویان مسلمان در انگلیس پیش از این هم سابقه داشته. این اتحادیه به دانشجویان مسلمان، به خصوص زنان، توصیه کرده با بالا گرفتن این اتفاقات نسبت به اطرافشان هوشیار باشند و تا جایی که می توانند، تنها بیرون نباشند. یکی دیگر از دغدغه های این اتحادیه در روزهای اخیر تحریم اسرائیل و کمک به مردم غزه بوده.
فلسطین هم مورد توجه دانشجوهای مسلمان در نقاط دیگر هم هست. در دانشگاه کلمبیا این روزها انجمن دانشجویان مسلمان از برداشتن بنرشان در حمایت از صلح در فلسطین شاکی اند و بیانیه بلندبالایی در این باره نوشته اند.
هفته نامه چلچراغ / مینا عینی فر