دکتر عباسعلی ابونوری: با اجرای اقتصاد مقاومتی خودمان در بلند مدت تولید‌کننده کالاهای مورد نیاز می‌شویم و وابستگی به درآمدهای نفتی را تعدیل می‌کنیم
عزت‌الله یوسفیان‌ ملا : در اقتصاد مقاومتی باید سهم مردم در اقتصاد و تولید افزایش یابد
دکتر محمد خوش‌چهره : معنای اقتصاد مقاومتی این است که ما در حوزه‌های مختلف و بخصوص تولید حضور پررنگ، ‌فعال و همه جانبه داخلی و خارجی داشته باشیم
دکتر مهدی تقوی : برای آنکه اقتصاد مقاومتی عملیاتی شود باید ابتدا مزیت‌های نسبی شناسایی شود

خط امام : سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در 24 بند، 29 بهمن ماه سال گذشته از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با ابلاغ آن تأکید کردند پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقب نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد، همچنین اقتصاد مقاومتی خواهد توانست در بحران‌های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند.
بلافاصله پس از ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، رئیس جمهوری نیز طی نامه‌ای به معاون اول خود در 11 ماده تکلیف هر یک از دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها را در اجرای این سیاست‌ها صادر کرد تا از این پس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که جزو اسناد بالادستی نظام محسوب می‌شود در تدوین و طراحی تمام سیاست‌های اقتصادی کشور اعم از بودجه‌های سنواتی و برنامه‌های توسعه لحاظ شود. در این زمینه معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری نیز اعلام کرد سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در تمام برنامه‌ریزی‌های کشور رویکرد اصلی دولت خواهد بود. حال که حدود هفت ماه از ابلاغ این سیاست‌ها می‌گذرد نظر چند تن از کارشناسان و صاحبنظران را درباره ابعاد و ضرورت‌های اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی جویا شدیم.

اقتصاد مقاومتی یعنی استقلال اقتصادی
نه مقابله اقتصادی
دکتر عباسعلی ابونوری، استاد دانشگاه در خصوص اقتصاد مقاومتی به ایران گفت: وقتی سخن از اقتصاد مقاومتی می‌شود بسیاری یا آن را با اقتصاد ریاضتی مقایسه می‌کنند یا فکر می‌کنند این برنامه‌ای است که فقط قرار است در ایران اجرا شود و کشورهای دیگر چنین برنامه‌ای برای استقلال اقتصادی خود ندارند. وی با بیان اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا که به هر دلیلی انقلاب کرده‌اند برای استقلال اقتصادی استراتژی و چارچوب‌های مشخصی را تعیین می‌کند که به عنوان نمونه می‌توان به کشور هند و اروگوئه اشاره کرد.
وی گفت: بعد از انقلاب اروگوئه که تقریباً همزمان با انقلاب اسلامی ایران بود بلافاصله دستورالعمل اجرای اقتصاد مقاومتی به منظور دستیابی به استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به اجرا در آمد.
ابونوری با بیان اینکه حتماً موضوع اقتصاد مقاومتی ریاضت و قناعت نیست، گفت: این نوع اقتصاد 2 هدف اصلی را برای کاهش وابستگی دنبال می‌کند که یک هدف جایگزینی واردات و هدف دیگر افزایش صادرات است. این استاد دانشگاه افزود: کشورهایی که اقتصاد ضعیف‌تری دارند و می‌خواهند استقلال اقتصادی خود را حفظ کنند برنامه جایگزینی واردات را در پیش می‌گیرند مانند هند که با برنامه‌ای تحت عنوان تولید نمک سیاست جایگزینی واردات را انتخاب کرد و تا به امروز هم توانسته به این حرکت ادامه دهد و این کشور اکنون جزو کشورهای قدرتمند اقتصادی است.
ابونوری با بیان اینکه در کشور ما برای جایگزینی واردات و افزایش صادرات تاکنون استراتژی محکم و مشخصی اجرا نشده است، گفت: وابستگی به نفت ما را از اجرای این برنامه عقب انداخته است.
وی با بیان اینکه وابستگی به درآمدهای نفتی ما را به خود مغرور کرده است، گفت: ما همیشه کمبودهای اقتصادی را با درآمد‌های نفتی ترمیم کرده‌ایم و الان هم که موضوع اقتصاد مقاومتی مطرح می‌شود آن را با ریاضت اقتصادی و مقابله با غرب مقایسه می‌کنند.
او با تأکید بر اینکه اقتصاد مقاومتی مقابله با هیچ کشوری نیست، خاطرنشان کرد: درست است که بعد از تحریم‌ها اجرای این نوع برنامه اقتصادی در کشور مطرح شد ولی هدف نهایی از آن استقلال اقتصادی است نه مقابله با کشورهای دیگر.
وی تصریح کرد: اجرای اقتصاد مقاومتی یعنی جلوگیری از واردات کالاهای لوکس، یعنی تولید کالاهای مورد نیاز به جای واردات مثلاً اگر تا دیروز چادر مشکی را از ژاپن وارد می‌کردیم امروز خودمان باید چادر مشکی تولید کنیم. وی گفت: با اجرای اقتصاد مقاومتی خودمان در بلند مدت تولید‌کننده کالاهای مورد نیاز می‌شویم و وابستگی به درآمدهای نفتی را تعدیل می‌کنیم. وی افزود: با اجرای اقتصاد مقاومتی درآمدهای نفتی را می‌توانیم برای بهبود زیرساخت‌های اقتصادی خرج کنیم. وی افزود: برای اجرای اقتصاد مقاومتی باید از تجربه کشورهای دیگر که به استقلال اقتصادی رسیده‌اند استفاده کنیم.

اقتصاد مقاومتی فقط برای شرایط تحریم نیست
یوسفیان‌ ملا عضو کمیسیون برنامه و بودجه در گفت‌وگو با ایران گفت: اقتصاد مقاومتی یعنی کاهش وابستگی به خارج و این نوع اقتصاد باید همیشه در کشور حاکم باشد و مختص شرایط تحریم نیست. عزت‌الله یوسفیان‌ ملا افزود: در اجرای اقتصاد مقاومتی باید طوری برنامه‌ریزی کنیم که اتکا و نیاز ما به کشورهای دیگر کم شود یا از بین برود. وی خاطرنشان کرد: شرایط اقتصادی را باید طوری پیش ببریم که اگر بازهم تحت تحریم قرار گرفتیم آنقدر قدرت و امکانات داشته باشیم که این تحریم‌ها
اثر گذار نباشد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه برای تحقق اقتصاد مقاومتی، نیروهای حاکمیتی باید بستر سالم را فراهم کنند گفت: در اقتصاد مقاومتی باید سهم مردم در اقتصاد و تولید افزایش یابد.
یوسفیان ملا تأکید کرد: دولت و دیگر دستگاه‌ها باید برای تحقق اقتصاد مقاومتی فضای اقتصادی را برای تولید سالم و اشتغالزایی فراهم کنند. وی گفت: بسیاری تصور می‌کنند که اقتصاد مقاومتی به معنای نخوردن و نپوشیدن است در حالی که اقتصاد مقاومتی به معنای این است که اگر روزی تحریم شویم یا به هر دلیلی نتوانستیم کالایی را خریداری کنیم بتوانیم به توان داخلی اتکا کنیم.
یوسفیان تصریح کرد: اهمیت اقتصاد مقاومتی به این دلیل است که درمقابل تهدیدات و تحریم‌ها اشتغال، تولید و صادرات را افزایش داده و همچنین زیرساخت‌های اقتصادی را محکم کنیم. وی گفت: اجرایی شدن اصول اقتصاد مقاومتی به طورناگهانی شکل نمی‌گیرد و باید دراین زمینه فرهنگ‌سازی شود و این موضوع نیاز به زمان دارد. وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی اظهار داشت: براساس توصیه مقام معظم رهبری زمان سمینار، همایش به پایان رسیده و مسئولان باید وارد صحنه شوند. یوسفیان تصریح کرد: مسئولان باید دربحث فساد اقتصادی نیز قاطعیت به خرج دهند، زیرا درصورت وجود فساد دراقتصاد نمی‌توان شاهد پیشرفت و مقاوم‌سازی آن بود.

3 چالش اقتصاد مقاومتی
در همین زمینه محمد خوش‌چهره استاد دانشگاه و نماینده دوره هفتم مجلس شورای اسلامی درباره اقتصاد مقاومتی و اینکه چرا هنوز اجرایی نشده است به خبرنگار ایران گفت: اقتصاد مقاومتی سه چالش عمده دارد که اگر به آنها پرداخته نشود اقتصاد مقاومتی به عنوان یک نگرش جدید را نمی‌توان اجرا کرد. نخستین چالش در این بخش، درک نکردن صحیح مفهومی است. در سطوح مختلف مدیریتی و نظام تصمیم‌گیری همه نتوانستند بیانات مقام معظم رهبری را طبق آنچه که ایشان می‌خواستند، ‌درک کنند.
وی با بیان اینکه در نظام سیاستگذاری در تمام سطوح از اقتصاد مقاومتی درک صحیحی وجود ندارد‌، اذعان داشت: دومین نکته پیرامون این امر، باور نداشتن اقتصاد مقاومتی از سوی سیاستگذاران است. از این‌رو دیده شده است برخی از مسئولان به دلیل باور نداشتن اثر‌گذاری اقتصاد مقاومتی سکوت پیشه کردند.
وی افزود: اگر نمایندگان مجلس و دولتمردان درباره اقتصاد مقاومتی دیدگاه یا انتقادی دارند به صورت شفاف اعلام کنند تا بتوان اقتصاد مقاومتی که زمینه ساز مکتب اقتصادی است را عملیاتی کنیم. سال‌های گذشته نداشتن باور به برخی از بیانات مقام معظم رهبری و تمکین نکردن به آن خسارت‌های سنگینی به بدنه اقتصاد کشور وارد کرد.
خوش چهره تأکید کرد: سومین چالش برای اقتصاد مقاومتی، نداشتن توان و ظرفیت است. برای تحقق اقتصاد مقاومتی باید نهادهای ذیربط در مقام عمل بر بیایند، اما به دلیل نداشتن توانایی این مهم به مرحله اجرا نمی‌رسد. برای اجرای اقتصاد مقاومتی باید افرادی وارد شوند که توان اجرا داشته باشند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت‌و‌گویی خود خاطرنشان کرد: اقتصاد مقاومتی تبیین نظام جمهوری اسلامی با فضای تخاصم و تقابلی است که برخی از کشورها چون امریکا و انگلیس علیه ایران دارند. این کشورها تضاد ایدئولوژیک و اعتقادی با نظام جمهوری اسلامی ایران دارند، لذا برای عبور از این شرایط، اقتصاد مقاومتی می‌تواند اثرگذار باشد. وی با بیان اینکه کشورهای متخاصم به دلیل قطع شدن تسلط شان بر منابع ایران می‌خواهند به اقتصاد کشورمان ضربه وارد کنند، افزود: طی 10 سال گذشته فشار‌ها و تحریم‌ها بر اقتصاد ایران اثر گذاشت اما معتقدم دلیل اصلی این اثر گرفتن، نبود برنامه صحیح بود. اگر تصمیم‌ها درست گرفته می‌شد و تحریم‌ها را کاغذ پاره نمی‌دانستیم اکنون با آمارهای منفی اقتصاد مواجه نمی‌شدیم. نماینده دوره هفتم مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: اگر دولت گذشته اقدامات عملی برای جلوگیری از تحریم‌ها انجام داده بود مردم با شرایط سخت و تورم روبه‌رو نمی‌شدند. کشورهایی مانند امریکا تصور می‌کنند که تحریم‌های آنها اثر‌گذار بوده است اما در حقیقت اینچنین نیست چرا که برنامه‌های ما برای مقابله درست و دقیق نبوده است.
خوش چهره خاطرنشان کرد: معنای اقتصاد مقاومتی این است که ما در حوزه‌های مختلف و بخصوص تولید حضور پررنگ، ‌فعال و همه جانبه داخلی و خارجی داشته باشیم. ما به کشورهای مختلف نیاز داریم اما سایر کشورها خیلی بیشتر به ما نیاز دارند. وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی با تعارف، شعار و نداشتن تدارک پیش نمی‌رود، افزود: اقتصاد مقاومتی در حقیقت تشخیص نقاط ضعف و آسیب رسان به اقتصاد ملی است اگر در این حوزه موفق عمل کنیم به مرور زمان از خام فروشی نفت فاصله خواهیم گرفت.

شناسایی مزیت‌های نسبی اقتصاد ایران
مهدی تقوی استاد دانشگاه نیز درباره اقتصاد مقاومتی به خبرنگار ایران گفت: برای آنکه اقتصاد مقاومتی عملیاتی شود باید ابتدا مزیت‌های نسبی شناسایی شود. مزیت‌هایی که می‌تواند ما را به سمت پیشرفت برساند. ایران از مقطع خودکفایی عبور کرده است و اکنون می‌داند که در چه بخش‌های بیش از گذشته فعالیت کند. وی افزود: با سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی که مزیت نسبی داریم می‌توان به سمت اقتصاد بهبود یافته حرکت کرد. یکی از دلایل مطرح شدن اقتصاد مقاومتی چالش و ضعف‌هایی بود که کشور با آن مواجه شده است، بخصوص کاهش نرخ اشتغال و تولید که اگر ادامه پیدا می‌کرد مطمئناً ما را به کشور مصرف‌کننده تبدیل می‌کرد.
تقوی با بیان اینکه ایران نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی است تصریح کرد: تصمیم‌های اشتباه دوره قبل باعث شد که اقتصاد ایران با رکود تورمی روبه‌رو شود به همین جهت قبل از هر چیز باید خروج از رکود تورمی مدنظر قرار گیرد و سپس برای اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی کرد. این استاد دانشگاه اذعان داشت: خام فروشی‌ها بخصوص در بخش نفت باید متوقف شود تا بتوان توسعه اقتصادی را فراهم کرد، تا زمانی که اقتصاد ایران به درآمد نفتی متکی باشد هیچ برنامه‌ای با موفقیت به پایان نمی‌رسد.

نیم نگاه / ایران