بازهم یک مناسبت دیگر و باز هم رسانه ملی ای که از ایام و مناسبت‌ها عقب می ماند. ظاهراً این رخداد برای صدا و سیما، نه تنها به صورت یک عادت و شیوه مرسوم درآمده است، که حتی وضع بدتر از گذشته هم شده است. اگر در سال‌های گذشته انتقاد از جاماندن و ضعف در […]
بازهم یک مناسبت دیگر و باز هم رسانه ملی ای که از ایام و مناسبت‌ها عقب می ماند. ظاهراً این رخداد برای صدا و سیما، نه تنها به صورت یک عادت و شیوه مرسوم درآمده است، که حتی وضع بدتر از گذشته هم شده است. اگر در سال‌های گذشته انتقاد از جاماندن و ضعف در زمان بندی و نیز محتوا مطرح می‌شد، و مدیران و برنامه‌سازان رادیو و تلویزیون قدری تغییر رویه می‌دادند، اما در حال حاضر با انتقاد، گله و ریزش مخاطبان هم گویا آب از آب تکان نمی‌خورد و همه چیز در همان مسیر قبلی حرکت می‌کند.
با گذشت بیش از یک هفته از آغاز ماه محرم و درآستانه تاسوعا و عاشورای حسینی، هنوز برنامه نوآورانه یا ویژه ای چه در حوزه صدا و چه در حوزه سیما ندیده ایم و چه بسا قرار هم نیست شاهد برنامه خاصی
در این ایام باشیم.
مراد از این سخن آن نیست که شبکه‌های مختلف رادیو و تلویزیون ویژه برنامه برای ایام محرم تدارک ندیده‌اند بلکه کیفیت و محتوای برنامهها تا آن حد پایین است که اغلب این برنامهها شاید حتی اگر تولید نمی‌شد بهتر هم بود، چراکه گاهی اوقات برای تولید نکردن و نساختن می‌توان بهانه‌هایی همچون کمبود بودجه، نداشتن زمان و… را بیان کرد، اما وقتی برنامه‌ای تولید می‌شود و نیاز و خواسته مخاطبان را برآورده نمی‌کند، از تولید نکردن آن برنامه به مراتب بدتر است.
این روزها با ورود به سایت هرکدام از شبکه‌های صدا و سیما تصاویر و المان‌هایی از محرم و ایام سوگواری می‌بینیم که هرمخاطبی در نگاه نخست فکر می‌کند که برنامه‌های متعدد، بامحتوا و ارزشی تولید شده اما پس از رجوع و مرور برنامه‌های کانال مرتبط با پایگاه اینترنتی می‌توان به صراحت گفت که نه برنامه‌ریزی خاصی صورت گرفته و نه شبکه مربوطه حرفی برای گفتن دارد.
مداحی و پخش تصاویری از اماکن متبرکه غالب برنامه‌های این روزهای تلویزیون است و رادیو هم همین روال را فقط بدون تصویر دنبال می‌کند. تفاوت این دو رسانه هم در آن است که در سیما بارگاه و اماکن متبرکه نشان داده می‌شود و در برخی از مواقع فردی هم به عنوان گزارشگر در رابطه با حس و حال آنجا صحبت می‌کند اما در رادیو همین هدف پیگیری می‌شود فقط تصویر نداریم بنابراین گزارشگر باز هم حس و حال محل گزارش را تشریح می‌کند.
براستی در دنیایی که رسانه‌ها با سرعت برق و باد در حال پیشرفتند، رسانه دیداری – شنیداری کشور ما تصمیم به تغییر ندارد؟! آیا بر این باور است که باید تا آخرین نفس روال برنامه‌های مناسبتی در سال 85 با سال 88 و سال 88 با سال 93 یکی باشد؟! قرار نیست تغییر و پیشرفتی در چگونگی بیان مضامین داشته باشیم؟! نباید در بحث سریال‌های تلویزیونی و نمایشنامه‌های رادیویی که از پرمخاطب‌ترین بخش‌های رسانه‌ها در تمام دنیاست به نحو مطلوبی استفاده کرد و مجموعه‌هایی متناسب با مناسبت مورد بحث را تولید کرد؟! مداحی‌ها و نشان دادن اماکن مقدس و متبرک قطعاً باارزش است اما نباید برای تأثیرگذاری بیشتر و آشنایی مخاطبان نسل تازه با فرهنگ عاشورایی پارا فراتر گذاشت و در برنامه‌سازی، بداعت، خلاقیت و تأمل بیشتری به کار برد؟!
بدون شک رسیدن به جواب های ایده‌آل برای این پرسش‌ها و سؤالاتی از این دست غیر‌ممکن نیست و فقط نیاز به یک برنامه‌ریزی جامع و کارشناسی شده دارد، امری که سال هاست در رسانه ملی ما به آن پرداخته نمی‌شود.
پرداختن به مضامین عاشورایی و مرتبط با آن به حدی گسترده و جذاب است که اگر هرسال هم با برنامه‌ریزی به سراغ پرداخت مضامین و ارزش‌های آن برویم باز هم برای سال‌های بعد هم تعدد سوژه وجود دارد و هم تازگی. با این حال هیچ‌گاه نمی‌بینیم که در برنامه‌های مناسبتی، بویژه برنامه‌های محرم و حتی ماه مبارک رمضان اتفاق بکر و بدیعی در حوزه برنامه‌سازی بیفتد.
اما نکته حائز اهمیت آن است که بعد از هر مناسبتی هرکدام از مدیران شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی برای جمع بندی دقایق برنامه‌های مرتبط با ایام و مناسبتی، از اعداد و ارقامی استفاده می‌کنند که اگر شنونده این آمار شنونده و بیننده برنامهها نبود فقط می‌تواند بگوید: خدا قوت!سنگ تمام گذاشته اید!
اما تجربه نشان داده که آمار و ارقام، مخاطبان را به پای گیرنده‌ها نمی‌کشاند و نیاز شنونده و بیننده رادیو و تلویزیون را برآورده نمی‌کند. ای‌کاش مدیران رسانه ملی به جای بالا بردن و افزایش این دقایق و ساعت‌ها که میلیاردها تومان ارزش دارد، به فکر افزایش کیفیت و محتوا بودند و به چند رقمی شدن اعداد آماری فکر نمی‌کردند.
ضمن اینکه مجموعه صدا و سیما در یک دهه اخیر نشان داده که در بحث برنامه سازی‌های مرتبط با ایام شاد بهتر عمل کرده و با پخش چند فیلم کمدی و یا چند سریال طنز تکراری، حداقل مخاطبان را سرگرم کرده است اما در ایام ارزشمند محرم و رمضان چندان موفق عمل نکرده و نتوانسته فضایی جذاب و در عین حال باارزش و کاربردی را
فراهم سازد.
وقتی در کشور ما اکثریت مردم برای مناسبت‌های مذهبی و بویژه ماه محرم ارزش بسیاری قائل‌اند نباید رسانه رادیو تلویزیونی ما همواره از خواسته‌ها و ارزش‌های مذهبی در جامعه عقب بماند.
به طور قطع تعریف رسانه دیداری – شنیداری اینچنین نیست. تعریف درست و واقعی را محقق کنیم…
سید کامران علمدهی/شرق
