ترجمه :سعيد انوري*

رئیس جمهور فقید سوریه، حافظ اسد در واپسین دیدار خود از شوروی پیش از فروپاشیِ آن کشور، با اصرار تمام از میخائیل گورباچف خواسته بود سامانه ي موشکی اس 300 را به سوریه تحویل دهد؛ درخواستی که در دهه هاي پس از شکست 1967 در صدر اولویّت های دمشق قرار داشت و گوش شنوایی در میان رهبران شوروی نمییافت. این دیدار نقطه عطفی در روابط مسکو با هم پیمانانش، و همچنین با جهان غرب به شمار می رفت؛ رئیس جمهور جدید شوروی، میخائیل گورباچف با اعلام سیاست شفاف سازی(گلاسنوست)، دروازه هایی جدید به روی جهان غرب و رهبر آن، ایالات متحدهی آمریکا میگشود و بر مبنای همین مناسبات، چشم خود را بر فعّالیّت هاي حامیان مالی رژیم صهیونیستی و لابی هاي وابسته به این رژیم می بست. در حالی که رهبر پیشین شوروی، لئونید برژنف، درخواست نظام سوریه را همدلانه تر مورد توجّه قرار میداد (هرچند در اجابت آن، به دلایلی که طولانی تر از حوصله ي این نوشتار است، تعلّل می ورزید)، گورباچف در همان دقایق اوّل دیدار با حافظ اسد، باب گفتوگو در مورد سامانه ي پیشرفته موشکی را بست.
«گوربی» (لقبی که رسانه هاي غربی به رهبر میانه روي شوروی داده بودند)، در دیدار با حافظ اسد سخن خود را با این مقدّمه آغاز کردهبود که شوروی در سال جاری (1988)، یکصدمین سالِ پذیرش و رسمیّت یافتن مسیحیت در آن کشور را جشن خواهد گرفت. اشارهای که حافظ اسد فوراً معنایش را دریافت. رهبر بزرگترین کشور کمونیست جهان میخواست به دوستش بفهماند که کرملین کوتاه آمدن از اصول ایدئولوژیک خود را آغاز کردهاست. اصولی که انقلابیون عرب همواره در مسکو آن را از زبان مقامات شوروی شنیده بودند. در مسکو باد به سوی غرب میوزید! حافظ اسد هم کوشید پاسخی شایسته به طرف روس خود دهد: به گورباچف یادآوری کرد که مسیحیّت از سرزمین سوریه برخاستهاست، امّا اصول ایدئولوژیک کشورش غیر قابل تغییر است. آنچه گوباچف میخواست محقّق شد و رهبر شوروی درها را به روی هرگونه گفتوگو در باب اس 300 بست. پس از این دیدار، صادرات اسلحهی شوروی به سوریه دچار افول، و نهایتاً در زمان بوریس یلتسین، نخستین رئیس جمهور روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی متوقّف شد.
با آغاز هزارهی سوم، روسیه وارد دوران ریاست ولادیمیر پوتین شد، دوران بازگشت به شرق و احیای صادرات اسلحه به سوریه. زمانی که هواپیماهای اسرائیلی بر فراز قصر ریاست جمهور جوان سوریه، بشار اسد به پرواز درآمدند، رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین اعلام کرد مسکو سوریه را به سامانهی موشکی پیشرفتهای با بُرد 300 کیلومتر مجهّز خواهد کرد تا هواپیماهای اسرائیلی نتوانند حتّی دقیقهای بر فراز کاخ ریاست جمهوری سوریه پرواز کنند. امّا تل آویو تمام توان خود را به کار بست تا از انجام این معامله جلوگیری کند، حامیان اسرائیل در آمریکا نیز وارد عمل شدند تا انتقال این تجهیزات را ناکام بگذارند. دیدارهای پنهانی بلندپایه تري مقامات رژیم صهیونیستی نیز با هدف منع روسیه از فروش اس 300 به سوریه، در همان دوران صورت گرفت.
و سرانجام حادثه سقوط هواپیمای سوخوی 24 روسیه با موشکهای ترکیه، گرد و غبار را از این پروژهی قدیمی کنار زد و روسیه را به ضرورت دفاعی جدّی و تمام قد از نیروهای خود در جبهه سوریه آگاه ساخت. احتمالاً این بار دیگر اسرائیلی ها مجالی برای داد و فریاد نخواهند یافت. روسها به خوبی منافع خود را میشناسند و به جای اس 300، که روزی حافظ اسد آرزوی تحویل گرفتن آن را داشت، امروز سامانه ي اس 400 در دستان فرزند او، بشار اسد است. سامانهای پیشرفته تر، که بُرد موشکهایش تا عمق رژیم صهیونیستی میرسد. بعید است رجب طیب اردوغان زمانی که دستور درگیر شدن با جنگندهی روسی و ساقط کردن آن را میداده است ، به پیامدهای مهم این تصمیم بر تجهیز و تسلیح سوریه آگاه بودهباشد!

*عضو شورای مرکزی سازمان جوانان اصفهان

منبع: سایت شبکه العالم